Przypominamy postać Aleksandra Waleriana Jabłonowskiego urodzonego w 1829 r. w Goźlinie. Był historykiem specjalizującym się w historii Rusi, podróżnikiem i etnografem. Przeszedł do historii jako niezwykle pracowity uczony, który zostawił po sobie ogromną spuściznę. Jego śmierć odnotowały dzienniki opiniotwórcze, jak i pisma satyryczne (np. „Mucha”). Nad jego trumną wygłoszono wiele długich przemówień – „Kurjer Warszawski” drukował je w odcinkach!
Mucha, 5 września 1913, nr 26
Przegląd Katolicki, 30 sierpnia 1913, nr 35
Ś. p. Aleksander Jabłonowski.
W dniu 22-gim b. m. zmarł w Odesie ś. p. Aleksander Jabłonowski, jeden z najwybitniejszych uczonych polskich i najznakomitszy w Europie znawca historji Rusi.
Od lat pięćdziesięciu pięciu pracował ś. p. Aleksander Jabłonowski na polu dziejopisarstwa z benedyktyńską wytrwałością i wydał cały szereg prac niepospolitej wartości naukowej, pełnych erudycji i talentu. Oprócz pomnikowego dzieła „Atlas historyczny wschodnich dzielnic Polski“ wydał Jabłonowski wspólnie z Adolfem Pawińskim kilkadziesiąt tomów „Źródeł dziejowych”, rzecz pierwszorzędnego znaczenia.
Wszystkich prac niestrudzonego badacza wymienić nam niepodobna, wspomnimy tylko, że sędziwy, ale przedwcześnie dla nas zmarły, uczony, oprócz całego szeregu rozpraw i poważnych dzieł historycznych, jak: „Rodzina w Polsce”, „Koleje dziejowego zrzeszania się Słowian”, „Pieśni bohaterskie Serbów”, „Historja Południowej Rusi”, „Historja akademji kijowsko-mohylańskiej”; napisał jeszcze wiele innych cennych prac, któremi zasilał Wisłę, Ateneum, Kwartalnik Historyczny , „Słownik geograficzny” i w. in. wydawnictw.
Ś. p. Aleksander Jabłonowski ur. się w 1829 r. na Mazowszu. Studja wyższe odbywał w Kijowie i Dorpacie a uzupełnił je w Brukseli, Berlinie, Wiedniu, Pradze i Londynie. Odbywał kilkakrotnie podróże po Słowiańszczyźnie Południowej i po Azji Mniejszej.
W uznaniu wielkich zasług Jabłonowskiego krakowska Akademja umiejętności mianowała go w r. 1894 swym członkiem korespondentem, a w. 1900 członkiem czynnym. Był doktorem honorowym polskiej wszechnicy lwowskiej. W Warszawie piastował godność prezesa Tow. naukowego. Był też członkiem honorowym warsz. Tow. miłośników historji.
Nie brak było uznania dla pracy naukowej Jabłonowskiego i u obcych. Był członkiem honorowym królewskiego Tow. historyczno-geograficznego w Londynie, Tow. historycznego latopisca Nestora w Kijowie i w. in.
Pomimo podeszłego wieku zachował Jabłonowski do ostatniej chwili całą rzeźkość umysłu i młodzieńczy zapał do pracy.
Tracimy w nim nie tylko uczonego wielkiej miary, ale i wiernego syna Kościoła, człowieka idei, męża charakteru przysłowiowo prawego. Redakcja nasza traci w nim przytem zawsze życzliwego dla niej i szczerego przyjaciela.
R. i. p.
Więcej informacji o A. Jabłonowskim można znaleźć tutaj. Obszerny jego biogram opublikował także Tadeusz Korzon.
Biogram Jabłonowskiego opublikowany przez Korzona oraz artykuły z zostały pobrane Polony, jego oryginały znajdują się w Bibliotece Narodowej. Zdjęcie pobrane z PAUart. Jego oryginał znajduje się w Polskiej Akademii Umiejętności.
