11 listopada – Święto Niepodległości

Dla większości krajów europejskich 11 listopada to symboliczna data zakończenia I wojny światowej. Dla nas jest to przede wszystkim Święto Niepodległości. W II Rzeczypospolitej rocznice odzyskania niepodległości były obchodzone szczególnie uroczyście. Nasi przodkowie, którzy doczekali 11 listopada 1918 r., mieli poczucie cudu. Wiele pokoleń Polaków próbowało odzyskać niepodległość, ale się to nie udawało. Im dane było cieszyć (i martwić) się własnym państwem.

Publikowaliśmy już informacje o tym, jak świętowano ten dzień w Garwolinie w 1927 r. Poniżej podajemy informacje o kolejnych rocznicach.

Kurjer Warszawski, 30 października 1928, nr 301

Uczczenie 10-lecia niepodległości Polski w wojew. lubelskiem

(…) W Garwolinie komitet uchwalił budowę szpitala i schroniska dla inwalidów wojska polskiego (…).

Polska Zbrojna, 28 listopada 1933, nr 330

Z życia naszych garnizonów

Obchody święta niepodległości w wojsku

(…)

W 1 PUŁKU STRZELCÓW KONNYCH

Na uroczystość uczczenia święta 11 listopada składa się następujący program: Dnia 10 listopada, przy światłach pochodni, pluton honorowy 1 p. strzelców konnych w szyku konnym z orkiestrą wykonał capstrzyk. Dzień 11 listopada rozpoczęto również uroczystą pobudką. O godz. 10.50 na nabożeństwo w miejscowym kościele parafjalnym przybyło licznie zebrane społeczeństwo cywilne miejsce i okoliczne, jak również szkoły i organizacje: straż pożarna, Strzelec, p. w. i inne związki i instytucje, oraz przymaszerował 1 p. strzelców konnych pod znakiem swego sztandaru pod dowództwem z-cy d-cy pułku mjr. Mularczyka. Po przyjęciu raportu i powitaniu pułku i hufców przez d-cę garnizonu pułkownika Zakrzewskiego, odprawione zostało nabożeństwo. W tym czasie również odprawiono nabożeństwa w innych świątyniach.

Po nabożeństwie dziarsko przedefilowały przed d-cą garnizonu i starostą powiatowym oraz przedstawicielami miejscowych władz cywilnych wszystkie oddziały w zwartych szeregach z 1 pułkiem strzelców konnych na czele. Po defiladzie odbył się wspólny obiad obywatelski w ujeżdżalni krytej pułku, której pięknem i statecznem udekorowaniem zajęły się panie z miejscowego kola „Rodziny Wojskowej”. Do obiadu zasiadło ponad 1500 osób. Do zgromadzonych na obiedzie przedstawicieli społeczeństwa i wojska przemawiali: starosta powiatowy p. Kałuba, d-ca 1 p. strz. konnych, płk. Zakrzewski, poseł na Sejm P. Kozłowski i nauczyciel szkoły powszechnej, p. Czyżewski, obrazując w treściowych słowach etapy pracy niepodległościowej naszej przeszłości, jak również perspektywy na przyszłość. Ze wszystkich przemówień biły miłość i gotowość do dalszej pracy dla ojczyzny i Jej Wodza, Marszałka Józefa Piłsudskiego. Na zakończenie uroczystości komitet „Peowiaków” m. Garwolina zorganizował wieczornice połączoną z zabawą taneczną, na której korpus oficerski i podoficerski 1 p. strzelców konnych w pełnym składzie ze swym dowódcą i społeczeństwem cywilnem bawił się do rana.

Michał Salwin

Święto Niepodległości oficjalnie zostało ustanowione w 1937 r.

Dziennik Ustaw, 1937, nr 33, poz. 255

Święto Niepodległości w 1. Pułku Strzelców Konnych w 1938 r.

Odznaczeni podoficerowie i oficerowie przed bramą na terenie koszar

(autor: Narcyz Witczak-Witaczyński)

W czasie II wojny światowej obchodzenie tego święta zostało zabronione. Zakaz wprowadzili Niemcy i Rosjanie. Dla zobrazowania tego faktu przytaczamy historię opowiedzianą przez p. Stefana Siudalskiego na jego facebookowym profilu (https://www.facebook.com/stefan.siudalski wpis z 30 października 2018 r.). 

11.11.1940 – z kawiarni w Garwolinie Niemiec wyprowadza dwóch ludzi i na ulicy ich zabija… dlaczego? Nie wiadomo, ale to była przecież rocznica uzyskania niepodległości, więc mogli o tym rozmawiać, a nie wiedzieli, że Schmidt zna język polski. Dla przypomnienia to był czasy przyjaźni III Rzeszy i CCCP. Paliwo do niemieckich czołgów i samolotów pochodziło w większości z CCCP. Co roku na grobie zapalam świeczkę. Dlaczego akurat tam? Pietrzak był moim wujkiem… spokojny, trochę misiowaty człowiek…

Zabitymi byli Marian Pietrzak i Wacław Wrześniak. Zdjęcie grobu bohaterów tej opowieści można obejrzeć w bazie Grobonetu.

Marian Pietrzak (drugi z lewej) w 1936 r. nad Morskim Okiem

(z archiwum S. Siudalskiego)

Zaraz po wojnie ustawę o Świecie Niepodległości komuniści zastąpili ustawą o Narodowym Święcie Odrodzenia Polski (22 lipca). Wywieszanie flag państwowych w dniu 11 listopada było karane.

Dziennik Ustaw, 1945, nr 32, poz. 194

Panu Stefanowi Siudalskiemu dziękujemy za zgodę na wykorzystanie jego posta i  zdjęcia.

Dzienniki Ustaw pobrano z http://dziennikustaw.gov.pl/. Artykuły pobrano z Polony, ich oryginały znajdują się w Bibliotece Narodowej. Zdjęcie autorstwa Narcyza Witczaka-Witaczyńskiego pobrano z Narodowego Archiwum Cyfrowego.

Podziel się tym ze znajomymi! Poinformuj ich o garwolin.org

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *