Żubry na Ziemi Garwolińskiej

W książce Mikołaja Reumanna pt. Gospodarstwo łowieckie z historyą starożytną łowiectwa polskiego (Warszawa 1845) znaleźliśmy taki oto fragment świadczący o obecności żubrów na Ziemi Garwolińskiej:

Żubr tak nazwany od Polaków, od dawnych Germanów Wysent, od Rzymian i Greków Bison, był mieszkańcem lasów Europy (1), obecnie zaś tylko jednej puszczy białowieżskiej w gubernii Grodzieńskiej. że zwierz ten znajdował się w naszych lasach, żadnej niepodpada wątpliwości, bo to stwierdzają piśmienne dowody, jak równie często w lasach, mianowicie gubernii Augustowskiej napotykane rogi, głowy i inne części tego zwierza (2); dłużej się tu nawet trzymał, oraz był liczniejszy jak w innych guberniach królestwa, gdzie XIV już wieku, dość był rzadki, mianowicie w Krakowskiem, Kaliskiem i Mazowieckiem. Ponieważ żubr tylko w niektórych przebywał puszczach, polowanie na niego od niepamiętnych czasów tylko panującym było dozwolone, jak o tem przekonywają nas różne ustawy z owych wieków w tym względzie wydane (3) .

(1) Żubry znajdowały się w różnych wiekach w następujących krajach:

a) W górach Peońskich i Arkarnańskich, czyli w Macedonii i północnej Grecji, za czasów Herodola, Arystotelesa, Pliniusza i Pauzaniasza.

b) W hercyńskich górach Germanii, za Cezara; w Wogezach i Ardenach (w puszczy, w której później był klasztor Św Huberta) w VI i VII wieku, według Grzegorza biskupa Turoneńskiego.

c) W Karpatach, Multanach i Siedmiogrodzkiej ziemi, do XVIII wieku, podług Kantemira. Wszakże w roku 1815 złapano żubra w Siedmiogrodzkiej ziemi, i posłano go do Szenbrunskiej menażeryi.

d) W podlasiu pomiędzy Garwolinem i Osiekiem podług Aldrowandego.

e) W mazowszu nad Bzurą i Rawą, pomiędzy Błoniem, Sochaczewem, Bolimowem, Mszczonowem, blisko Wiskitek, aż do roku 1637, podług Kromera i Jostona (Joston umarł w Śląsku 1675 roku). Jego Historya naturalna: de quadrupedibus, wydana w roku 1657, Amslelodomi.

f) W lasach nad Niemnem w dzisiejszej gubernii Augustowskiej; w Prusach przy Tapiaw i Gerdauen nad jeziorem Banklis, nad zatoką Kurońską, Preglem i Allą, aż do początku XVIII wieku; podług Henneberga, Hartknocha i Rzączyńskiego.

g) W Grodzieńskiem, przy spływie Narewki z Narwią, w puszczy białowieżskiej do dziś dnia; jako też w górach Kaukazkich, czyli w górach wielkiej Kabardyi, podług Eichwalda.

Żubr
Źródło: M. Reumann, Gospodarstwo łowieckie z historyą starożytną łowiectwa polskiego,Warszawa 1845.

Ulises Aldrovandi (1522-1605) – włoski humanista, lekarz i przyrodnik.

Fragment książki pobrano z Polony.

Podziel się tym ze znajomymi! Poinformuj ich o garwolin.org

2 thoughts on “Żubry na Ziemi Garwolińskiej

  1. Zamieszczony obraz bardziej przypomina Bizona niż Żubra. Istnieją też informacje o występowaniu tura (Bos taurus) w okolicy Garwolina: „Tarandum igitur esse existimo feram, quam Poloni Tur vel Thuronem appellant. Invenitur in una solum parte regni Polonici, in ducatu Masovie inter Oszezke et Garvolijn …”.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *