W 1926 r. zorganizowano w Polsce akcję zbierania podpisów pod Deklaracją podziwu i przyjaźni dla Stanów Zjednoczonych. Akcja była niezwykłą formą podziękowania Amerykanom za znaczące wsparcie polskich starań o odzyskanie niepodległości. Zebrano gigantyczną liczbę 5,5 miliona podpisów, co oznaczało, że pod deklaracją podpisał się co piąty obywatel naszego kraju.
Zapytają Państwo, jak można było tego dokonać. Bardzo prosto. W szkołach uczniom kazano podpisywać się pod deklaracją. Na wiosnę 1926 r. w prawie wszystkich polskich placówkach oświatowych składano podpisy. Każda szkoła wpisywała się na osobnej karcie. Wpisywali się uczniowie i nauczyciele. Kto danego dnia był chory lub na wagarach, nie przeszedł do historii.
Złożono podpisy na 30 tysiącach stron, które oprawiono, tworząc 111 tomów. Ten niezwykły dar złożyła na ręce amerykańskiego prezydenta polska delegacja. Deklarację z podpisami zdeponowano w Bibliotece Kongresu w Waszyngtonie i na 70 lat o niej zapomniano. W latach 90. XX w. jej istnienie w Bibliotece Kongresu odkryli bibliotekarze polskiego pochodzenia. Zainteresowali nią polską ambasadę, a ta Ośrodek KARTA. Staraniem wielu ludzi powstał projekt digitalizacji całości deklaracji, który zakończono w 2017 r. Dzięki niemu mamy możliwość zobaczenia i przeczytania podpisów uczniów szkół z powiatu garwolińskiego. Autorzy portalu Polska 1926. Zbiorowy portret II RP mają nadzieję, że uda im się zebrać informacje o losach osób, które podpisały deklarację. Czekają na chętnych do opracowania losów uczniów i nauczycieli danej szkoły.
Zachęcamy do odnalezienia swoich krewnych na tych listach.
Z przedwojennego powiatu garwolińskiego deklarację podpisały szkoły z następujących miejscowości:
- Borowie
- Chęciny
- Chotynia
- Chróstne
- Dąbia
- Domaszew
- Garwolin
- Głosków
- Gocław
- Górzno
- Gościewicz
- Goźlin
- Józia
- Kępa Celejowska
- Krępa
- Leonów
- Maciejowice
- Miastków Kościelny
- Michałówka
- Miętne
- Natalja
- Oziemkówka
- Parysów
- Podole Stare
- Przyłęg
- Puznów Stary
- Puznówka
- Rębków
- Ruda Tarnowska
- Ryczyska
- Ryki
- Samogoszcz
- Samorządki
- Sobolew
- Sokół
- Stodzew
- Strych
- Swaty
- Trąbki
- Trzcianka
- Unin
- Wicie Wschodnie
- Wilga
- Wilkowyja
- Wola Korycka
- Wola Rowska
- Wola Władysławowska
- Wólka Ostrożeńska
- Wróble – Wargocin
- Zabrózdy
- Zawady
- Żelechów
- Zgórze
- Zwola
Dla przykładu prezentujemy podpisy z gimnazjum w Garwolinie.