Ludzie pochodzenia żydowskiego zaczęli się osiedlać w Garwolinie na przełomie XVIII i XIX wieku. W spisie z 1921 roku pochodzenie żydowskie zadeklarowało 2.424 mieszkańców Garwolina, blisko 48% wszystkich mieszkańców miasta. W sobotę 15 listopada każdy chętny może pomóc w uprzątnięciu miejsca pochówku garwolińskich żydów.
Dokładna data powstania cmentarza żydowskiego w Sulbinach nie jest znana, ale można przypuszczać że była to pierwsza połowa XIX wieku. Podczas II Wojny Światowej hitlerowcy zniszczyli miejsce pochówku garwolińskich żydów, a nagrobki wykorzystano do budowy basenu dla starosty niemieckiego Karla Freudenthala w miejscu, gdzie dziś znajduje się osiedle Żwirki i Wigury.
Kirkut dziś
Obecnie na cmentarzu można odnaleźć około 30 macew. Według Żydowskiego Instytutu Historycznego, najstarsza zachowana macewa pochodzi z 1863 roku. Cmentarz nie jest oznaczony, tym bardziej ogrodzony. Macewy są porośnięte mchem, a niektóre ledwo wystają z krzaków, które je obrosły. Między nagrobkami porozrzucane są butelki i inne śmiecie.
– Jako założyciele portalu Garwolin.org – Ocalmy od zapomnienia, wraz z Związkiem Harcerstwa Polskiego Hufiec „Orłów” w Garwolinie i Hotelem i Restauracją „Sulbin”, postanowiliśmy udać się 15 listopada na tzw. „Kirkut” w celu uprzątnięcia miejsca pochówku garwolińskich żydów. Przed sprzątaniem Sebastian Jędrych wygłosi krótką lekcję o żydach garwolińskich. Zapraszamy wszystkich, którzy chcieli by nam pomóc. Prosimy o przyniesienie własnych narzędzi (szczotki, grabie) – zachęcają Sebastian Jędrych i Krzysztof Kot.
Razem ocalmy od zapomnienia…
Krzysztof&Sebastian
Fotografia ze zbiorów garwolin.org – udostępniona przez aktorkę Alinę Janowską. Przedstawia ona Żyda handlującego na rynku „górnym” w Garwolinie (obecny skwerek z fontanną).
Ważne! Jako miejsce zbiórki wyznaczamy parking przy Hotelu i Restauracji „Sulbin”. Z racji zakazu wjeżdżania pojazdów do lasu, chcemy uniknąć niepotrzebnych sytuacji. Samochody zostawimy na parkingu i pieszo udamy się na cmentarz żydowski.
