OFIARNA POMOC ZIEMI GARWOLIŃSKIEJ DLA WYSIEDLEŃCÓW Z POZNAŃSKIEGO i ZAMOJSKIEGO

Od roku 1940 ziemia garwolińska stała się miejscem schronienia
dla Polaków wysiedlonych z terenów zachodnich i północnych. Przybysze
ci stanowili dodatkowy ciężar dla miejscowej ludności zarówno z uwagi
na trudności żywnościowe jak i lokalowe. Mimo to spotykali się ze
wszechstronną i ofiarną pomocą, organizowaniem której zajął się głównie
Powiatowy Komitet Opiekuńczy. Działalnością Polskiego Komitetu
Opiekuńczego w Garwolinie kierowali: 1/ Marian Lipczyński – przewodniczący,
2 Leon Popławski- wiceprzewodniczący, 3 Tadeusz Chwalibóg – sekretarz,
4/ Paweł Michalik – skarbnik. Poza tym z ramienia Komitetu
w terenie powiatu prowadziło bezpośrednią opiekę nad podopiecznymi
trzech inspektorów: 1/ Maria Kuzańska, 2/ Wichlm Tomaszewski i Wacław
Matysiak. wszystkie gminy i niektóre osiedla i gromady posiadały
Komitety Opiekuńcze. wysiedleni byli rozsyłani do miasteczek i wsi
powiatu, dzieląc losy miejscowych rodzin. Niektórzy z wysiedlonych
brali czynny udział w Ruchu Oporu.
Dużą ofiarność wykazało społeczeństwo garwolińskie w niesieniu
pomocy głodującej stolicy, okazując szczególną troskę dzieciom.
Pomoc ta wyrażała się m. innymi w przyjmowaniu warszawskich dzieci
na wakacje. Pierwszy transport przybył 27.X.1941 r. . dzieci zostały xxxx
roznieszczone u rolników. Niebawem nadeszły następne transporty, w
w których przybyło do dn. 26.XI.1941 . 127 dzieci. Rozlokowano je w
okolicznych gminach z tego 24 w majątkach, 37 w miastach, a reszta we
wsiach u gospodarzy mających małe rodziny.
Sekcja Opieki nad Dzieckiem Polskiego Komitetu Opiekuńczego w
warszawie zwróciło się z prośbą o przyjęcie warszawskich dzieci na
całą zimę. w październiku i listopadzie oraz w grudniu 1941 r. powiat
garwolin przyjął łącznie 286 dzieci warszawskich rozlokowując ich
w miastach,wsiach i dworach. 186 dzieci pozostało tu do marca 1942 r.
Najwięcej przesiedlonych było w gminie wilga. Wg stanu z 7.V.1944 r.
znajdowało się tu 632 osoby.
Jesienią 1924 r. społeczeństwo polskie zostało wstrząśnięte akcją
-.-
– 2-
pacyfikacyjną i wysiedleńczą na Zamojszczyźnie , gdzie okupant
przystąpił do totalnej eksterminacji Polaków. Część wysiedlonyn z
Zamojszczyzny została skierowana do powiatu garwolińskiego, która
spotkała się z ogromną życzliwością i ofiarnością miejscowego społeczeprzybyło
ństwa. Pod koniec 1942 r. xxxxxxxxx tu 500 rodzin przydzielonych do
osiedlenia w gettach pożydowskich w Żelechowie, 200 rodzin w Sobolewie,
60 rodzin , w Maciejowicach 50 rodzin, Łaskarzewie 40 rodzin, w
Parysowie 70 rodzin, w Sobieniach Jeziorach 50 rodzin. Ponieważ w
większości tych miasteczek domy pożydowskie zostały spalone i nienadawały
się do zamieszkania, rozmieszczono część wysiedlonych w gromadach
wiejskich. w grudniu do powiatu garwolińskiego przyjechały 3 transporty
wysiedlonych z Zamojszczyzny. w pierwszym transporcie przybyło 323
osoby do Parysowa, w tym było 182 dzieci do 14 lat z tego 87 bez
rodziców oraz 51 starców powyżej 60 lat. Początkowo umieszczono ich
w szkole, następnie rozdzielono wśród rodzin, częściowo w Parysowie,
a około 150 w gromadach wiejskich. Drugi transport skierowano do Żelechowa
– 634 osoby, do gminy Sobienie Jeziory – 282 osoby w tym 28 dzieci
do 2 lat, 14 dzieci do 14 lat. Większość dzieci była bez rodziców.
Trzeci transport liczył 974 osoby. Skierowano z niego do Maciejowic
184 osoby, do Żelechowa 343 osoby, reszta wysiedlonych ulokowano w
pobliskich wsiach.
Skład trzeciego transportu był podobny jak i poprzednie. większość
wysiedlonych była wyczerpana pobytem w obozie przejściowym , pozbawiona
rzeczy osobistych i chora. wśród dzieci, które przyjechały bez rodziców
sporo było niemowląt.
Ogółem w grudniu 1942 r. w powiecie garwolińskim przebywało 2213
osób z Zamojszczyzny.
W pierwszym tygodniu 25 osób zmarło mimo ofiarnej opieki ze strony
lekarzy i mieszkańców powiatu.
Realizacja przez okupanta planu eksterminacji pociągnęła za sobą
następujące straty wśród ludności powiatu garwolińskiego:
Aresztowano : – 1160 osób
Zamordowanych : – 2760 ,,
Wywiezionych na roboty: – 4197 ,,
-3-
Skierowanych do obozów : – 17650 osób

Garwolin 10 maj 1976 r.

Notatkę sporządził:
/Wacław Matysiak/
były inspektor
Polskiego Komitetu Opiekuńczego
w Garwolinie

 

Pisownia Oryginalna – Transkrypcji dokonała Ewa Drzewiecka

Podziel się tym ze znajomymi! Poinformuj ich o garwolin.org

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *