Cześć, a czy ty wiesz gdzie był pierwszy cmentarz na Łaskarzewie ? Zapraszam na przeczytanie moich luźnych dywagacji na ten temat.
Kilka lat temu przejeżdżając między Łaskarzewem a Przyłękiem natrafiłem człowieka który wskazał mi miejsce które według jego Babki miało być pierwszym cmentarzem łaskarzewskim a w jego rejonie miał znajdować się kościół który zabrała wielka woda, historia utkwiła mi w pamięci jako miejscowe bajania ale czas mijał i podobne historię słyszałem jeszcze nie jednokrotnie w okolicy i wszyscy wskazywali jedno miejsce , miejsce odludne, samotne, urokliwe.
Została też myśl, że w każdej legendzie jest ziarno prawdy.
Miejsce jak miejsce, jakieś kawałki ceramiki , czego spodziewać się na takim odludziu ?
Zajrzałem więc do kart AZP , według tych kart na wyznaczonym miejscu znajdują się stanowiska archeologiczne. Chronologia tego obszaru jest bardzo obszerna od neolitu po nowożytność. W większości punkty osadnicze, osady.
Czyli jeden fakt mamy już ustalony, ludzie byli w tym miejscu , to na pewno ale czemu pojawiają się opowieści o kościele i cmentarzu ? i tu odpowiedź przyszła dużo później , przypadkiem natrafiłem na dość ciekawą mapę okolic w której na danym obszarze pojawiają się tajemnicza nazwa KOŚCIELISKO
W tej chwili pojawił się szok , jak to ? miejsce jest znane od 176 lat !!! oznaczone jako kościelisko ! od czego? Od kościoła, kości ? pod nazwą jest zaznaczony obszar który według legendy mapy jest piaskami/nieużytkiem , ludzie od lat wyłączyli obszar z upraw z powodu pojawiających się tam kości ?
Prawdopodobnie tak !
Prawdopodobnie chodzi o najwyższe wzniesienie na które dziś jest bardzo zniwelowane i zniszczone wskutek erozji gleby.
Zaczynają narastać pytania , jakie kości oni wyorywali ?bez badań nie da się z całą pewnością odpowiedzieć na to pytanie ale możemy postawić hipotezy :
Hipoteza pierwsza:
-Hipoteza pierwsza i według mnie najbardziej prawdopodobna, mamy tu do czynienia z cmentarzyskiem szkieletowym/ciałopalnym którego obrządek odbywał się na wzniesieniu a pochówki były położone w około niego. Teren kiedyś wyłączony z upraw, dziś prawdopodobnie częściowo zniszczony.
Hipoteza druga:
-Hipoteza druga, możliwe jest że mieszkańców jednej z osad które tam istniały dopadła zaraza /zostali zabici w trakcie jednej z wielu wojen które przelały się przez nasze ziemię i zostali pochowani w pobliżu osady co byłoby zgodne z tym co jest w azp.
Hipoteza trzecia:
– Hipoteza trzecia, zakładam ze skoro były osady , to były i kości zwierząt które mogły być błędnie zinterpretowane jako ludzkie
Hipoteza czwarta:
– Hipoteza czwarta, możliwe że są tam pochówki z inwentarzem i mamy do czynienia z przemieszaniem kości ludzkich i zwierzęcych
Hipoteza piąta:
– Hipoteza piąta, nieużytek położony obok kościeliska do którego prowadzi droga to pozostałość po starej kaplicy, samotni , najmniej prawdopodobne , raczej spodziewałbym się cmentarza blisko tej kaplicy o ile jakaś istniała, spotkałem się tylko z przekazami na temat cerkwi .
Na uwagę zasługuje też wał, zapora wodna która przewija się przez wiele map, ciekawe z jakiego okresu pochodzi.
Reasumując mamy tu do czynienia z miejscem osadniczym , na terenie którego funkcjonowało prawdopodobnie cmentarzysko , pokazuję to jak w ludowych opowieściach zasiane jest ziarno prawdy i jak bogaty jest nasz rejon. Niestety bez badań ciężko ze stuprocentową pewnością powiedzieć czy na pewno mój kierunek myślenia poprzedzony obserwacjami jest słuszny , na pewno na chwilę obecną nie warto niczego wykluczać.
Muszę odpowiedzieć na pytanie które padło na początku , czy wiesz gdzie jest pierwszy łaskarzewski cmentarz? Nikt nie wie, moim zdaniem na pewno jest to cmentarzysko starsze niż przy kaplicy Onufrego czy przy pierwszych łaskarzewskich kościołach, jak stare ? to trzeba zbadać o ile jest to cmentarzysko, u nas bada się tylko to co idzie pod zniszczenie … pomijając sam fakt że nazwa Łaskarzew mogła nie figurować w czasach jego istnienia.
Zostawiam zagadkę dla państwa , co to jest Gibulicha ? Słowo na lewo od kościeliska?
Opracował Michał Cieślak.