Jak co roku, 27 sierpnia, wspominamy dra Józefa Nowaka (1846-1899), lekarza miejskiego w Garwolinie, lekarza okręgowego oraz Drogi Żelaznej Nadwiślańskiej. Cały czas interesuje nas jego rodzina. W 1888 r. zmarł 5-letni synek doktora – Adaś. Dziesięć lat później w tragicznych okolicznościach, pod kołami pociągu w Pilawie, zginęła 38-letnia żona doktora – Anna ze Świrskich. Doktor został w Garwolinie z dwiema córkami, Eugenią i Anną, i to ich losy najbardziej nas interesują w tym roku. Co się z nimi stało po śmierci doktora?
EUGENIA NOWAK
Eugenia wyszła za mąż już rok po śmierci ojca. 30 października 1900 r. w Warszawie wzięła ślub z dwa razy od siebie starszym Kazimierzem Konstantynem Nowakiem (on miał 42 lata, ona 21), właścicielem apteki w Pilawie. Co najmniej do 1905 r. tam właśnie Eugenia mieszkała, następnie razem z mężem przeniosła się do Warszawy, gdzie Kazimierz Nowak prowadził aptekę na ul. Mokotowskiej. Około 1910 r. Nowakowie przenieśli się do Działoszyc, w guberni kieleckiej. W 1911 r. w Działoszycach umarł jej mąż. Nie udało nam się znaleźć informacji, czy mieli dzieci. Nie wiemy też, co się dalej działo z Eugenią.
ANNA NOWAK
Anna wyszła za mąż 14 listopada 1903 r. w Warszawie za Kazimierza Ignacego Mariana Józefa Jasieńskiego herbu Dołęga. Ona miała 23 lata, on – 36. Zamieszkała z mężem najpierw w Prymusowej Woli (parafia Sławno, gubernia piotrkowska), a następnie w majątku Koconia, w parafii Chełmo w guberni piotrkowskiej. Anna urodziła dwoje dzieci: 10 września 1904 r. Apolonię (w Prymusowej Woli), a 25 czerwca 1907 r. – Jana (w Koconii). Kazimierz Jasieński zmarł 3 września 1911 r.
Apolonia Kotarska
Apolonia Jasieńska 10 stycznia 1926 r. w Chełmie wyszła za mąż za rotmistrza z 9 Pułku Ułanów Władysława Kotarskiego herbu Pniejnia. Z tego związku w 1935 r. urodziła się Elżbieta. Szczęście rodziny przerwał wybuch II wojny światowej. Cała rodzina znalazła się pod sowiecką okupacją. 20 kwietnia 1940 r. ppłka Władysława Kotarskiego działającego w antysowieckiej konspiracji pod pseudonimem „Druh” aresztowało NKWD. 20 listopada tego samego roku został skazany na karę śmierci. Wyrok wykonano 24 lutego 1941 r. Apolonia z Elżbietą zostały wywiezione do Kazachstanu. W 1942 r. Apolonia zmarła tam na tyfus, a Elżbieta trafiła do sierocińca, skąd w 1946 r. została zabrana przez krewnych do Polski. W 1998 r. napisała książkę pt. „Proces czternastu” na podstawie dokumentów z procesu ojca. Elżbieta Kotarska została dziennikarką. Zmarła w 2016 r.
Jan Jasieński
Jan Jasieński był z wykształcenia inżynierem nauk rolnych. W trakcie II wojny światowej był jeńcem wojennym. W 1949 r. wyemigrował do Australii, gdzie w 1954 r. złożył wniosek o naturalizację. Australijskie obywatelstwo otrzymał w 1957 r.
Elżbieta Kotarska w sowieckim sierocińcu (stoi pierwsza z lewej). Ośrodek Karta
Apolonia Kotarska i rtm Władysław Kotarski (zdjęcia z książki E. Kotarska, Proces czternastu, Warszawa 1998)
Jan Dołęga-Jasieński. Archiwum Arolsen
