Kto zaprojektował kościół pw. Przemienienia Pańskiego?

Przypomnijmy, poprzedni kościół wymurowany został w 1839 roku lecz z powodu wadliwego wykonania, kościół wymagał ciągłych napraw. W 1888 roku wydano pozwolenie na przebudowę kościoła do której nigdy nie doszło gdyż w czerwcu 1890 rozebrano kościół, który groził zawaleniem. 16 września 1890 r. biskup lubelski poświęcił kamień węgielny pod nowo budowany kościół parafialny a, 5lipca 1900 r. biskup Franciszek Jaczewski konsekrował świątynię pod wezwaniem „Przemienienia Pańskiego”. Ogólny koszt budowy kościoła wyniósł ponad 78 tysięcy rubli.

69 kopia
Kościół pw. Przemienienia Pańskiego w Garwolinie – fotografia z przed września 39′. Źródło UM Garwolin

Wszystkie do tej pory dostępne nam źródła wskazują że projektantem kościoła pw. Przemienienia Pańskiego w Garwolinie jest Józef Pius Dziekoński (1844-1927). Ale w opracowaniu z 1990 roku „Rzymskokatolickie budownictwo kultowe w twórczości projektowej Józefa P. Dziekońskiego (1844-1927)” autorstwa Andrzeja Majdowskiego czytamy:

(…) Przysługujący absolwentom Cesarskiej Akademii Sztuk Pięknych w Petersburgu tytuł architekta artysty klasy trzeciej uprawniał do prowadzenia praktyki zawodowej w miastach stołecznych na obszarze całego imperium. Wychowankowie mniej renomowanych uczelni nabywali te uprawnienia po wylegitymowaniu się odpowiednim stażem pracy i złożeniu przewidzianych na tę okoliczność egzaminów. Stanisław Łoza, na podstawie niesprawdzonej informacji, przypisuje J. Dziekońskiemu osiągnięcie najwyższej rangi już w r. 1871. Było to zgoła niemożliwe zważywszy, że dopiero pięć lat wcześniej zakończył on edukację w warszawskiej Szkole Sztuk Pięknych w stopniu budowniczego klasy pierwszej, nie dającym prawa do samodzielnej działalności projektowej. W r. 1871, jeżeli jest to rzeczywiście szczególna data w biografii architekta, spełniał on warunki najwyżej do ubiegania się o licencję budowniczego klasy drugiej, co upoważniało do niezależnego uprawiania zawodu na prowincji. Wydaje się, że najwyższy stopień mógł uzyskać nie wcześniej niż około połowy lat osiemdziesiątych, chociażby po zaliczeniu praktyki przy budowie kościoła pw. św. Piotra i Pawła na Koszykach, gdzie sprawował funkcję kierującego czy nadzorującego prace u boku Edwarda Cichockiego (1833-1899), który pełnił podówczas urząd starszego budowniczego miasta Warszawy. Podobnych obowiązków podjął się jeszcze w jakiś czas później i stąd, począwszy od niekwestionowanej nigdy informacji A. Nieniewskiego z 1908 r. przypisuje mu się powszechnie prawa autorskie do wznoszonego w latach 1890-1894 kościoła w Garwolinie. Tymczasem J. Dziekoński jedynie kierował budową tej świątyni, bowiem projekt sporządził Franciszek Modrzewski (1832-1904), co najmniej na pięć lat przed rozpoczęciem prac. Ów mniej znany architekt, sprawujący aż do r. 1895 funkcję budowniczego guberni siedleckiej, z racji zajmowanego stanowiska czy też z innych powodów, nie czuwał – jak to było w zwyczaju – nad przebiegiem robót budowlanych. W związku z tym J. Dziekoński uznany został również za projektanta kościoła w Garwolinie (…)

Dziekoński Józef Pius
Józef Pius Dziekoński – fotografia ze zbiorów Mazowieckiej Biblioteki Cyfrowej

I tu nasuwają się pytania – Kto jest projektantem kościoła pw. Przemienienia Pańskiego w Garwolinie? Czy jest nim Józef Pius Dziekoński któremu od lat przypisywana jest ta budowla, czy jest nim mniej znany projektant Franciszek Modrzewski? Prawdy możemy się dowiedzieć tylko w jeden sposób, musimy dotrzeć do projektów kościoła – to by rozwiało wszelkie wątpliwości.

Zapraszamy do dyskusji, a w przypadku posiadania jakichkolwiek materiałów mogących pomóc w rozwiązaniu tej zagadki – prosimy o kontakt.

Krzysztof&Sebastian
Podziel się tym ze znajomymi! Poinformuj ich o garwolin.org

One thought on “Kto zaprojektował kościół pw. Przemienienia Pańskiego?

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *