Posłowie powiatu garwolińskiego w II RP

Poniżej zamieszczamy listę posłów na sejm pochodzących z powiatu garwolińskiego. Dane obejmują dwudziestolecie międzywojenne. Przypominamy także dramatyczny dla naszej demokracji rok 1930.

Sejm konstytucyjny (1919-1922)

Po odzyskaniu niepodległości w błyskawicznym tempie zorganizowano wybory do Sejmu. Chodziło o to, żeby miał kto uchwalić konstytucję.

W styczniu 1919 r. wybrano z powiatu garwolińskiego:

Wyzwolenie, 5 czerwca 1921, nr 23

poseł Kurach

Udało się nam także znaleźć artykuł ukazujący rywalizację polityczną między posłami: Walerym Kurachem i Władysławem Opalą na terenie Żelechowa.

Gazeta Świąteczna, 3 sierpnia 1919, nr 31

Poniżej zamieszczamy autografy 2 posłów z książki Autografy posłów do Sejmu 1919 roku. Posłowie Sejmu Ustawodawczego biednej dziatwie Warszawy.

poseł Kurach
poseł Opala
Stanisław Chaniewski
Władysław Opala
poseł kurach

Stefan Chaniewski, Władysław Opala i Walery Kurach

Sejm I kadencji (1922-1928)

W listopadzie 1922 r. odbyły się wybory do Sejmu i Senatu I kadencji. Posłem pochodzącym z powiatu garwolińskiego został:

  • Jan Zalewski (1890-1969), rolnik ze wsi Unin. Należał do Polskiego Stronnictwa Ludowego „Wyzwolenie”. Prezes Okręgowego Związku Kółek Rolniczych i Powiatowej Rady Szkolnej oraz szkoły rolniczej w Miętnem. Członek rady nadzorczej Spółdzielni Rolniczo-Handlowej w Garwolinie. Członek rady gminnej w Górznie, sejmiku powiatowego i wydziału powiatowego w Garwolinie. Autor artykułów publikowanych w “Gazecie Chłopskiej”, “Wyzwoleniu” i “Poradniku Gospodarstw Wiejskich”. Pochowany jest na garwolińskim cmentarzu.

Z listy państwowej Polskiego Stronnictwa Ludowego dostał się także do Sejmu:

  • Bogusław Miedziński (1891-1972) pochodzący z Miastkowa. Peowiak, legionista, oficer Wojska Polskiego po odzyskaniu niepodległości, zdeklarowany piłsudczyk. Od 1922 r. polityk i publicysta. Był współorganizatorem przewrotu majowego. Od 1927 r. minister poczt i telegrafów. Szczegółowy życiorys tego posła można przeczytać tutaj.

Jan Zalewski i Bogusław Miedziński

Sejm II kadencji (1928-1930)

W marcu 1928 r., w kolejnych wyborach, najwięcej mandatów poselskich zdobyło ugrupowanie popierające Józefa Piłsudskiego – Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem (BBWR). W Garwolinie nie odniosło ono jednak sukcesu, bowiem wybrano posłów PSL Wyzwolenia i Stronnictwa Chłopskiego:

  • Paweł Edward Chadaj (1896-1964), nauczyciel szkoły rolniczej w Miętnem. Członek Polskiego Stronnictwa Ludowego „Wyzwolenie”. Służył w Wojsku Polskim w czasie wojny polsko-bolszewickiej. W 1928 r. ukazał się w „Wyzwoleniu” (21 października 1928, nr 44, s. 7) jego artykuł napisany z okazji 10-lecia odzyskania niepodległości. Pochowany jest na Powązkach w Warszawie.
  • ponownie Jan Zalewski (1890-1969), rolnik ze wsi Unin. Tym razem należał do Stronnictwa Chłopskiego. Prezes Okręgowego Związku Kółek Rolniczych i Powiatowej Rady Szkolnej oraz szkoły rolniczej w Miętnem. Członek rady nadzorczej Spółdzielni Rolniczo-Handlowej w Garwolinie. Członek rady gminnej w Górznie, sejmiku powiatowego i wydziału powiatowego w Garwolinie. Autor artykułów publikowanych w „Gazecie Chłopskiej”, „Wyzwoleniu” i „Poradniku Gospodarstw Wiejskich”. Pochowany jest na garwolińskim cmentarzu. O tym, że nie było mu łatwo zdobyć mandat posła świadczy artykuł opublikowany w „Wiadomościach Wyborczych: Łuków-Garwolin-Puławy” z 28 lutego 1928 (nr 3):

Z listy państwowej BBWR dostał się ponownie do Sejmu:

  • Bogusław Miedziński (1891-1972) pochodzący z Miastkowa. Peowiak, legionista, oficer Wojska Polskiego po odzyskaniu niepodległości, zdeklarowany piłsudczyk. Od 1922 r. polityk i publicysta. Był współorganizatorem przewrotu majowego. Od 1927 r. minister poczt i telegrafów. Szczegółowy życiorys tego posła można przeczytać tutaj.

Sejm III kadencji (1930-1935)

Sejm II kadencji powinien pracować do 1933 r., ale jego kadencja został przerwana. Prezydent Ignacy Mościcki, na wniosek premiera Józefa Piłsudskiego rozwiązał Sejm i Senat i zarządził nowe wybory na listopad 1930 r. Rządząca partia, BBWR, chciała sobie zapewnić większość parlamentarną i wiele zrobiła, żeby osiągnąć taki wyniki w kolejnych wyborach. Przede wszystkim kilka dni po rozwiązaniu Sejmu główni działacze opozycyjni, skupieni w Centrolewie (PPS, PSL Wyzwolenie, PSL Piast, Stronnictwo Chłopskie, Narodowa Partia Robotnicza), zostali uwięzieni w Twierdzy Brzeskiej. Sposób ich potraktowania stanowi haniebne karty polskiej demokracji.

Drugim elementem walki o władzę były wybory, w których działy się „cuda nad urną”. Ich najlepszym przykładem jest powiat garwoliński. Przed wyborami, w okręgu nr 24, do którego należał powiat garwoliński, unieważniono listę nr 7 Związku Obrony Prawa i Wolności Ludu Stronnictw Centrolewu (unieważniono także listę narodową nr 4). Pomimo tego większość uprawnionych do głosowania w tym okręgu oddała głos na listę nr 7. Takich głosów było ok. 60 tys., a trzeba dodać, że dwie kolejne partie, których kandydaci weszli do Sejmu – BBWR i Katolicki Blok Ludowy – uzyskały po ok. 35 tys. głosów. Głosy oddane na Centrolew uznano za nieważne.

W „Gazecie Świątecznej” (1930, nr 47) tak skomentowano te praktyki:

Po wyborach.

Jak widzimy z powyższych wykazów (zresztą jeszcze nie zupełnie dokładnych) partja rządowa marszałka Piłsudskiego (Nr. 1) będzie miała w nowym, czwartym zkoleji sejmie, stanowczą przewagę, 248 posłów, podczas gdy wszystkie inne stronnictwa wraz z tak zwanemi „mniejszościami narodowemi” — tylko 206. Takiej przewagi jeszcze żadne stronnictwo, ani kilka połączonych stronnictw, nigdy w naszym sejmie nie miało. Przewaga ta zupełnie wystarcza do uchwalenia wielkich wniosków, oprócz jednego: zmiany konstytucji. Aby uchwalić zmianę konstytucji, potrzeba najmniej 296 posłów.

W porównaniu z poprzednim sejmem, „jedynce” [BBWR] przybyło 117 posłów. Miała ich ona dawniej 131, a teraz ma 248.

Stronnictwo narodowe (Nr. 4) wzmocniło się o 27 posłów, bo miało ich tylko 37, a teraz ma 64.

Stracił bardzo tak zwany „centrolew” (Nr. 7). 5 stronnictw, należących do tego związku, miało razem 150 posłów. Pozostało im tylko 80. „Chrześćjańska demokracja” (Nr. 19) straciła 4: miała 18, teraz ma 14. Bardzo też straciły mniejszości narodowe: ukrajińcy z 44-ech spadli na 21; Niemcom z 21 zostało 5; żydzi zeszli z 13-tu na 7; Białorusini z 5 na 1.

Kto tylko widział, w jaki sposób przygotowywano, i jak robiono te wybory, tego oczywiście nie zdziwi „wielkie zwycięztwo” partji rządowej.

Przedewszystkiem wsadzono do więzienia wielu głośnych działaczy politycznych. Wszelkiemi sposobami uniemożliwiano innym stronnictwom przygotowania do wyborów. Wreszcie w okręgach, gdzie jedna lista miała wielu zwolenników, poprostu „unieważniano” tę listę. Mimo to liczni wyborcy głosowali na swoje listy unieważnione. Naprzykład w okręgu garwolińskim złożono 68 tysięcy głosów „nieważnych”, w Krakowie — 27 tysięcy, w kaliskim — 80 tysięcy, w lubelskim — 40 tysięcy, w rzeszowskim — 6 tysięcy.

Najmniej zyskała jedynka w Poznańskiem, na Pomorzu i na Ślązku, gdzie lud jest najwięcej oświecony i uświadomiony. Zato na mało jeszcze naogół 0świeconych „kresach” wschodnich, w województwach: Wołyńskiem, Pińskiem, Wileńskiem i Nowogródzkiem, partia rządowa (Nr. 1) zabrała prawie wszystkie miejsca. Zresztą na wschodzie bardzo znaczna część ludności wcale nie głosowała. Tak naprzykład w okręgu święciańskim na trzysta zgórą tysięcy ludzi, nie głosowało więcej niż sto tysięcy.

A jakie tam „dziwa” działy się tu i ówdzie nad „urnami”, czyli poprostu, skrzynkami wyborczemi, tego już ani oko nie widziało, ani ucho nie słyszało. Zdarzało się, że akurat na dzień wyborów aresztowano niektórych członków komisji wyborczej, którzy mieli pilnować składania i liczenia głosów i wypuszczano z aresztu dopiero po wyborach.

Zdarzało się też, że policjant, postawiony do pilnowania, żeby w pobliżu pomieszczenia komisji wyborczej nie było żadnej „agitacji”, sam rozdawał ludziom kartki wyborcze z „jedynką”.

Wybory do sejmu naogół przeszły spokojnie, chociaż zdarzały się tu i ówdzie bójki. W Poznaniu policja mocno poturbowała tłum, zgromadzony na ulicy przed komitetem wyborczym „jedynki”!

k-d

wybory brzeskie

Ostatecznie posłem z powiatu garwolińskiego został

Także po raz kolejny z listy państwowej BBWR do Sejmu dostał się:

  • Bogusław Miedziński (1891-1972) pochodzący z Miastkowa. Peowiak, legionista, oficer Wojska Polskiego po odzyskaniu niepodległości, zdeklarowany piłsudczyk. Od 1922 r. polityk i publicysta. Był współorganizatorem przewrotu majowego. Główny publicysta rządów sanacyjnych. Szczegółowy życiorys tego posła można przeczytać tutaj.

Janusz Kozłowski i Bogusław Miedziński

Sejm IV kadencji (1935-1938)

Sejm III kadencji zmienił w istotny sposób konstytucję i ordynację wyborczą. Przede wszystkim ograniczono liczbę posłów do 208. Zmieniono także sposób ich wyłaniania z systemu proporcjonalnego na większościowy. Zmieniono także okręgi wyborcze. Wcześniejszy okręg 24 obejmujący powiaty łukowski, garwoliński i puławski zamieniono na okręg 38, w skład którego wchodziły powiaty łukowski, garwoliński i lubartowski. W każdym okręgu wybierano dwóch posłów. W Garwolinie w wyborach w 1935 r. wygrał reprezentujący BBWR

  • Bogusław Miedziński (1891-1972) pochodzący z Miastkowa. Peowiak, legionista, oficer Wojska Polskiego po odzyskaniu niepodległości, zdeklarowany piłsudczyk. Od 1922 r. polityk i publicysta. W kadencji tej pełnił także funkcję Wicemarszałka Sejmu. Szczegółowy życiorys tego posła można przeczytać tutaj.

Bogusław Miedziński

Sejm V kadencji (1938-1939)

Z dwóch posłów wybranych w kolejnych wyborach w okręgu nr 38 żaden nie pochodził z powiatu garwolińskiego. Bogusław Miedziński w kadencji tej pełnił funkcję senatora i wicemarszałka Senatu. Od 1937 r. związany był z Obozem Zjednoczenia Narodowego.

Fragment „Tygodnika Informacyjnego na Powiat Garwoliński” pobrano z Mazowieckiej Biblioteki Cyfrowej. Resztę artykułów i tekstów pobrano z Polony. Zdjęcia posłów Zalewskiego, Chadaja i Miedzińskiego pochodzą z publikacji „Sejm i Senat 1928-1933”. Zdjęcie Stefan Chaniewskiego pobrano z “Tygodnika Ilustrowanego” z 6 stycznia 1923 r. (nr 2) udostępnionego w Polonie. Jego oryginał znajduje się w Bibliotece Narodowej. Zdjęcie posła Opali pochodzą z publikacji „Od dobroczynności do samorządności. Komitety Obywatelskie w okresie I wojny światowej”. Zdjęcie posła Kuracha pochodzi z bazy „Parlamentarzyści polscy” Kancelarii Sejmu. Zdjęcia posła Miedzińskiego i Kozłowskiego pochodzą z Narodowego Archiwum Cyfrowego.

Podziel się tym ze znajomymi! Poinformuj ich o garwolin.org

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *